თანამედროვე ხელოვნების ქალაქი ბათუმი, სკულპტურები, მოზაიკები და ქუჩის მხატვრობა

თანამედროვე ხელოვნების ქალაქი ბათუმი, სკულპტურები, მოზაიკები და ქუჩის მხატვრობა

საქართველოს სიდიდით მეორე ქალაქი, ბათუმი მხოლოდ შავი ზღვის გამორჩეული კურორტი კი არ არის, არამედ ეს არის ქალაქი შემოქმედებითი ცხოვრებით,  რომლის ტემპიც უფრო და უფრო იზრდება.
ბათუმის შენობები ბოლო წლებში მხატვრების ტილოებად გადაკეთდა. ურბანული რეგენერაციის პროექტებმა და ქუჩის ხელოვნების ფესტივალებმა სერიოზული ზეგავლენა მოახდინა ბათუმზე და აქცია ქალაქის ცენტრი ადგილობრივი და საერთაშორისო მხატვრების ნამუშევრების ცოცხალ გალერეად. შესანიშნავი ქუჩის ხელოვნების ნიმუშები ეხმიანება ქალაქის ზღვისპირა ატმოსფეროს და აღბეჭდავს აჭარის რეგიონის უნიკალურ სულს.

შენ შეამჩნევ, რომ ბევრი ქუჩის ხელოვნების ნიმუშები ბათუმში (და სხვაგან საქართველოში) მარკირებულია შავ-თეთრი ძაღლით, ის ზის კვადრატში, რომლის ქვემოთ ქართულად არის დაბეჭდილი სიტყვა „ნიკო“. ეს არ არის ხელოვანის ხელმოწერა, ეს არის Street Art Niko-ს ლოგო, პროექტი, რომელიც მიზნად ისახავს საქართველოს ქალაქებისა და დაბების გამოცოცხლებას ქუჩის ხელოვნების გამოყენებით. 2023 წელს პროექტი აღნიშნავს დაბადებიდან ექვსი წლისთავს და მას წინ კიდევ ბევრი გეგმა აქვს.

კიდევ ერთი პროექტი, რომელიც მნიშვნელოვანი იყო ბათუმის ქუჩის ხელოვნების ჩამოყალიბებისთვის, არის ყოველწლიური ბათუმის გრაფიკარტის ფესტივალი, რომელიც 2013 წლიდან ხორციელდება და მის ფარგლებში ბევრი გამორჩეული ნამუშევარი შეიქმნა. მხატვრები საფრანგეთიდან, ირანიდან, გერმანიიდან და სხვა ქვეყნებიდა ჩამოვიდნენ საქართველოში და ადგილობრივ მხატვრებთან ერთად მუშაობდნენ.  როდესაც ფესტივალი იმართება (ჩვეულებრივ აგვისტოში), არის მრავალფეროვანი ღონისძიებები რომლებშიც საზოგადოებას შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს.
სანამ ბათუმში ჩახვალ, თვალი გადაავლე რამდენიმე ხელოვნების ნიმუშს მისი ქუჩებიდან - ქუჩის მხატვრობას, უნიკალურ სკულპტურებსა და მოზაიკას.

თავდაპირველად კარგად დააკვირდი შენობებს ბათუმის ქუჩებში, ბევრ მათგანს არაჩვეულებრივი ქუჩის მხატვრობის ნიმუშები ამშვენებს, თუნდაც ზღვის სელფი  - როდესაც  2015 წელს ეს შესანიშნავი ნამუშევარი დაიხატა, იყო ყველაზე დიდი ქუჩის მხატვრობის ხელოვნების ნიმუში საქართველოში. თემატიკა და ფერების პალიტრა იდეალურადაა შერწყმული ბათუმთან - გასაკვირი არ არის, რომ ეს ნახატი ადგილობრივ ხატად და ინსტაგრამის ფავორიტად იქცა.

„ზღვის სელფის“ ავტორი ქართველი მხატვარი დოქტორი ლავია, რომელმაც ასევე შექმნა მაღაროელის ამაღელვებელი ნახატი ჭიათურის ძველ საბაგირო სადგურში.
კედლის ეს მხატვრობა იკავებს ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შენობის მთელ დასავლეთ კედელს.

მზესუმზირები - ეს ნამუშევარი ოდნავ უფრო მოკრძალებულია, ვიდრე სხვა ნახატები ბათუმის შენობებზე, მაგრამ ის შესანიშნავად ერწყმის ძველი ქალაქის არქიტექტურას. ნამუშევარი შექმნილია თბილისელი მხატვრის თეზი გაბუნიას მიერ 2015 წელს, მასზე გამოსახულია ყვავილების აბსტრაქტული ვაზა, ერთგვარი ინტერპრეტაცია ცნობილი ვან გოგის გვირილებისა. ის შეგიძლიათ ნახოთ ძველ ქალაქში, რესტორნის Heart of Batumi-ის ფასადზე.

ცხვარი - მიშიკო სულაკაური (AKA Lamb) უდავოდ არის საქართველოს ყველაზე ნაყოფიერი ქუჩის არტისტი. მისი ნამუშევრები შეგიძლიათ ნახოთ ქვეყნის თითქმის ყველა ქალაქში და საქართველოს ფარგლებს გარეთაც.  ლამბის ხელმოწერის სტილი არის მიმზიდველი, მისი უამრავი ნამუშევარია მთელ ბათუმში. თუ შენ  ეძებ უნიკალურ ადგილს ბათუმში, Lamb-ის ნახატები სწორედ ასეთ ადგილებშია. 
რა თქმა უნდა ყველა მათგანს ვერ ჩამოვთვლით, მოდი მათი ახლოდან ნახვა სასიამოვნო სიურპრიზი იყოს შენთვის.  

ქუჩის  მხატვრობის გარდა ბათუმს სკულპტურების ორიგინალურობა და მრავალფეროვნებაც გამოარჩევს. ამა თუ ქალაქში ჩასვლისას ყოველთვის გინდა იპოვოთ საინტერესო „ფოტო ზონები“ ან სკულპტურები, სადაც შეგიძლიათ გადაიღო საინტერესო და არაჩვეულებრივი ფოტოები და სელფები. ბათუმში ამისთვის ერთზე მეტი ასეთი შესაძლებლობა გექნება.  ზოგიერთი ძეგლი მოგვითხრობს დრამატულ ამბებზე, ზოგიც თავისი იდეებით გაგართობთ.

ქანდაკება "ალი და ნინო" თამარა კვესიტაძემ შექმნა. ძეგლი 2010 წელს დაამონტაჟეს. სკულპტურა განასახიერებს რომანის გმირებს და მოგვითხრობს ახალგაზრდა მუსლიმანისა და ქართველი პრინცესა ნინოს ტრაგიკული სიყვარულის ისტორიას. უზარმაზარი ქანდაკებები ყოველ 10 წუთში ერთმანეთს შორდება და შემდეგ ისევ ერთიანდება. ღამით, როცა შუქი აინთება, სანახაობა უბრალოდ მომხიბვლელია. მანათობელი ფიგურები დიდხანს დატოვებს კვალს თქვენს გულში.

ქანდაკებები გულით -ორიგინალური ლითონის სკულპტურები განლაგებულია ზღვის სანაპიროზე - გოლფის მოთამაშე, შეყვარებული წყვილი დასხვა პერსონაჟები. ქანდაკებები დამზადებულია მარტივად,  მაგრამ ქმნის დაუვიწყარ განწყობას, რადგან ყველაფერი მარტივი - გენიალურია. ეს ქანდაკებები ბათუმის ნამდვილ სიმბოლოდ იქცნენ.

ძეგლი ინტერნეტში - არის ლოკოკინას მსგავსი ფორმის ძეგლი და რეალურად გამოსახავს  "at" - @-ის, სიმბოლოს, რომელიც გამოიყენება ყველა ელექტრონული ფოსტის მისამართის დასაწერად. უკვე მიხვდებოდი, რომ ქანდაკება ეძღვნება ინტერნეტს. ჩანს როგორც ზღვიდან ასევე ქალაქიდან. ზღვის მხიდან მისი ფერი  ნარინჯისფერია, მეორე მხრიდან კი – თეთრი.

ქანდაკება „მე, შენ და ბათუმი“ -  ეს ბრინჯაოს ქანდაკება, რომელიც მდებარეობს „საოცრებათა პარკში“, ყველა ტურისტს ეპატიჟება ტრადიციულ ბათუმურ ყავაზე. სკულპტურის ავტორი ირაკლი წულაძეა. ეს კომპოზიცია 2012 წლის ნოემბერში გაიხსნა.

თამარ კვესიტაძის კიდევ ერთი ქანდაკება „როტაცია“ ძალიან საინტერესო იდეაა – ის ქალისა და მამაკაცის გაერთიანებას ასახავს და დროის ცვლილებას განასახიერებს. იგი მდებარეობს იუსტიციის სახლის მოპირდაპირედ. 

და ბოლოს მოზაიკები! თუ თქვენ გაინტერესებთ საბჭოთა სტილის მოზაიკა და ფრიზი, ბათუმს აქვს რამდენიმე თვალსაჩინო მაგალითი, რომელთა დათვალიერებაც ღირს. საქართველოში მოზაიკების უძველესი ნიმუშებია შემორჩენილი, თუმცა ხელოვნების ეს მიმართულება განსაკუთრებით აქტუალური გასული საუკუნის 50-იანი წლებიდან გახდა. მართალია მოზაიკა საბჭოთა კულტურის მნიშვნელოვანი ნაწილია, მაგრამ ამჟამად მას ისტორიული დატვირთვა აქვს. 21-ე საუკუნეში საბჭოთა მოზაიკამ შეუძლებელია ვინმეს შეხედულებებზე  გავლენა მოახდინოს, რადგან ის, რის პროპაგანდასაც შეიძლება გადმოსცემდნენ ეს ნამუშევრები, უკვე აღარ არსებობს. ისტორიულ კონტექსტში კი მნიშვნელოვანია მათი არსებობა.

არსებობს უამრავი მოზაიკა, რომელიც ნამდვილად ხელოვნების ნიმუშია, ამისი ბრწყინვალე მაგალითია ბათუმში „რვაფეხას“  მოზაიკა, რომელსაც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აქვს მინიჭებული და ბათუმში ვიზიტისას აუცილებლად მოსანახულებელ ადგილებს შორის უნდა დაამატოთ. „რვაფეხა“ არამარტო ბათუმის, არამედ საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი მოზაიკური კონსტრუქციაა. ის ქართველმა არქიტექტორმა, გიორგი ჩახავამ და მხატვარმა ზურაბ კაპანაძემ დააპროექტეს. შენობის ძირითადი სტრუქტურა სპეციალური ლითონის ხელით გაღუნვით შეიქმნა, შემდეგ კი თხევადი შუშით შეივსო. ექსტერიერი ფერადი ნატეხებითა და ზღვისთვის დამახასიათებელი სხვადასხვა ფორმებითაა გაფორმებული.

ბათუმში  ცნობილი მოზაიკაა ასევე დელფინარიუმის შენობაზე განთავსებული ნამუშევარი. 1974 წელს შესრულებულ მოზაიკაზე გამოსახულია დელფინები და ბიკინით შემოსილი მოცურავეების ფიგურები.
ასე, რომ გაისეირნეთ ბათუმის ქუჩებში და აღმოაჩინეთ თანამედროვეობისა და წარსული ხელოვნების ნიმუშების არაერთი ნაზავი.